ΣΧΕΔΙΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ¨Στα 200 π.Χ."

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 

ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Τίτλος:  «Στα 200 π.Χ.» Κ. Π. Καβάφη

Τάξη: Γ’ Γυμνασίου.

Δημιουργοί: Μιχοπούλου Αικ. Παπαδοπούλου Β. Γκινίδου Ε.

Προβλεπόμενος χρόνος διδασκαλίας: 3 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: εργαστήριο πληροφορικής.

Απαραίτητος Εξοπλισμός:  Σχολικό εργαστήριο Η/Υ,

              τοπικό δίκτυο,

              Internet Browser (Φυλλομετρητής),

              επεξεργαστής κειμένου (Word),

              σχολικό εγχειρίδιο,

              φύλλο εργασίας,    

              διαδραστικός πίνακας.

Ο εκπαιδευτικός έχει φροντίσει για την εύρυθμη λειτουργία όλων των παραπάνω μέσων και έχει εγκαταστήσει το κοινό φύλλο εργασίας στον κεντρικό υπολογιστή (server) πριν την έναρξη του μαθήματος.

Σύντομη περιγραφή: Ενισχύεται και εμπλουτίζεται η διδασκαλία του ποιήματος από το σχολικόεγχειρίδιο με την χρήση των ΤΠΕ ώστε να επιτευχθεί η διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών και τελικά η αισθητική απόλαυση. Ο καθηγητής ως διαμεσολαβητής ανάμεσα στο λογοτεχνικό κείμενο και στον μαθητή, παραπέμπει το δεύτερο σε διάφορους ιστότοπους και ο μαθητής ως ενεργός παραλήπτης καθ’ όλη την πορεία της ανάγνωσης φαντάζεται, υποθέτει αναλύει, συνθέτει, σημασιοδοτεί με ένα λόγο το κείμενο, δημιουργώντας με το υλικό που συλλέγει, το δικό του κείμενο. Η όλη διαδικασία σχετίζεται άμεσα με τους επιδιωκόμενους διδακτικούς στόχους και τις διδακτικές δραστηριότητες, όπως αυτές προτείνονται από το σχολικό εγχειρίδιο και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών

Στόχοι: 

Α. Γνωστικοί :

·         Η ουσιαστική, κατά το δυνατόν, επαφή των μαθητών με τον ποιητή και ο έργο του,

·         Η προσέγγιση της ειδικής ποιητικής σχέσης που ανέπτυξε ο Καβάφης με την Ιστορία

·         Η ανάδειξη της ιστορικής και πολιτισμικής ακμής του ελληνισμού, χάρη στην πανελλήνια εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου ( με την αξιοποίηση κειμενικών και εξωκειμενικών στοιχείων)

·         Η αξιολόγηση της στάσης που κράτησαν οι Λακεδαιμόνιοι και η αναφορά στους ιστορικοπολιτικούς και άλλους λόγους που αποτρέπουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες και λαούς από τη συμμετοχή τους σε συλλογικούς αγώνες

·          Να οδηγηθούν με αφετηρία το κείμενο σε συνολικότερη θεώρηση των ιδεών και των αισθητικών επιλογών του ποιητή

·         Να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο ο ποιητής, με τους δικούς του μηχανισμούς πρόσληψης,  οργάνωσε τον δικό του κόσμο αξιών στο ποίημά του    

Β. Στόχοι της δραστηριότητας :  

·         Να ενεργοποιηθούν οι μαθητές, με την κατάργηση του παραδοσιακού σχήματος  καθηγητή -εισηγητή και μαθητές ακροατές (μετωπική διδασκαλία). Οι μαθητές μαθαίνουν μέσα από μια δυναμική διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης, συγκροτούν ομάδες και συνεργάζονται, ερευνούν , αυτενεργούν  και αναπτύσσουν πρωτοβουλία.  

·         Να ενταχθεί η χρήση του διαδικτύου στη διδασκαλία με στόχο τη δημιουργία ενός νέου μαθησιακού περιβάλλοντος.

·         Να ασκηθούν οι μαθητές στην κριτική επιλογή και επεξεργασία πληροφοριών από ευρύτερες ενότητες κειμένων.

·         Εκμεταλλευόμαστε τις μεγάλες δυνατότητες που παρέχει η χρήση των Η/Υ και του διαδικτύου στη διδασκαλία του μαθήματος ( άμεση πρόσβαση σε βιβλιοθήκες, αρχεία και πηγές ). Ο μαθητής χρησιμοποιεί ένα εργαλείο που είναι πια πολύ οικείο και ενδιαφέρον σε αυτόν, αντιλαμβάνεται με παιγνιώδη τρόπο ότι ο Η/Υ έχει εκπαιδευτική χρησιμότητα και συμμετέχει βιωματικά στην παραγωγή νέας γνώσης.  
Η οργάνωση της τάξης

      Οι μαθητές εργάζονται, σε κοινό φύλλο εργασίας χωρισμένοι σε 10 ομάδες  των δύο ή τριών  ατόμων (το ένα τμήμα αποτελείται από 21 μαθητές και το άλλο από 27), σε έναν υπολογιστή ανά ομάδα. Σε κάθε ομάδα υπάρχει τόσο ένας καλός όσο και ένας μέτριος μαθητής, ώστε να διασφαλιστεί η ισοδυναμία των ομάδων (έχει αποδειχτεί η προθυμία τους για τέτοιου είδους συνεργασία από προηγούμενη εμπειρία).

Μεθοδολογία και πορεία διδασκαλίας

      Η διδασκαλία ξεκινά με μικρή αναφορά στο βιογραφικό του συγγραφέα και δύο διαφορετικές αναγνώσεις του ποιήματος (από τους Γ.Π. Σαββίδη και Τ. Φασουλή) με τη χρήση  διαδραστικού πίνακα.

 Ακολουθεί η ερμηνευτική προσέγγιση με οδηγό το φύλλο εργασίας. Το έργο θα αναλυθεί και θα ανασυντεθεί για να αποτελέσει ένα πιο κατανοητό πλέον σύνολο. Παράλληλα με την προσπάθεια για κατανόηση του κειμένου που ερμηνεύεται, ο μαθητής ασκείται στις τεχνικές προσέγγισης που θα τον καταστήσουν ενεργητικό και (κατά το δυνατόν) επαρκή αναγνώστη του καβαφικού έργου ( και όχι μόνο).

Ο ρόλος του καθηγητή είναι (σε αυτή τη φάση)  η διακριτική και σταθερή παρέμβαση στη διαδικασία της ερμηνείας, έχει ήδη οργανώσει και καθορίσει τους διδακτικούς στόχους, παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες (με τρόπο οδηγητικό και λιγότερο αποφαντικό), ρυθμίζει την πορεία της διαδικασίας επιδιώκοντας τη δημιουργική συμμετοχή των μαθητών και την προσήλωσή τους στο θέμα, ελέγχει την κατανόηση και αξιολογεί την επίδοση των μαθητών και την έκβαση του μαθήματος.

Οι μαθητές, εργαζόμενοι σε ομάδες των δύο (στο τμήμα των 21 μαθητών) ή τριών ατόμων (στο τμήμα των 27 μαθητών) ανά υπολογιστή, επεξεργάζονται, καταγράφουν, αναλύουν, κρίνουν, συνθέτουν μόνοι τους, ανταλλάσσουν  πληροφορίες και αλληλοσυμπληρώνουν τις ελλείψεις τους. Έτσι, επιτυγχάνεται όχι μόνο η συνεργατική μάθηση αλλά και η αλληλοδιδακτική των ομάδων και κατ’ επέκταση, του συνόλου. Στόχος, ο δημιουργικός ρόλος των μαθητών, οι οποίοι δεν παρακολουθούν απλώς το δάσκαλο αλλά εμπλέκονται δημιουργικά στην παραγωγή της σχολικής γνώσης, αναπτύσσουν γνωστικές και  κοινωνικές δεξιότητες υψηλότερου επιπέδου, ενώ εξοικειώνονται ταυτόχρονα με πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού, αξιοποιώντας λειτουργικά τα νέα μέσα.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ

Μια τυπική διδασκαλία , με τη χρήση των ΤΠΕ να αναπληρώνουν/συμπληρώνουν  την εισήγηση του καθηγητή, το φύλλο εργασίας του κάθε μαθητή προστέθηκε και στον υπολογιστή, οι μαθητές συνεργάζονται για να απαντήσουν,  γράφουν και στο Word … .  Ο καθηγητής εφόσον υπάρχει μόνο ένα φύλλο εργασίας κοινό για όλους, μπορεί και να μην "τρελαθεί"…

Θα μπορούσε να δοθεί παράλληλο κείμενο «Οι Ποσειδωνιάται» και να σχολιαστεί το στοιχείο της ανατροπής που περιέχουν τα δύο ποιήματα: στο πρώτο ακόμα η Περσία εξελληνίζεται ενώ στο δεύτερο (το παράλληλο) οι Ιταλιώτες Έλληνες βαθμιαία εκβαρβαρίζονται. Αλλά δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα να διατεθεί και άλλη ώρα…

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ  (στο τμήμα των 21 μαθητών)

1    1.  Ως προς το χρόνο: Ο διπλάσιος από τον προβλεπόμενο, δηλαδή 6 ώρες (με τον καθηγητή να      πιέζει). Τέσσερις ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής  και  δύο ώρες για την ολομέλεια.

2   2.  Τα παιδιά  εξουθενώθηκαν.

3   3.  Επετράπη στις δύο καλύτερες μαθήτριες να συνεργαστούν.

            Αποτέλεσμα:

α. Δήλωσαν ικανοποιημένες γιατί μοιράστηκαν εξ ίσου την ευθύνη και δεν κουράστηκαν όσο σε προηγούμενες εργασίες.

β. Η εργασία τους ήταν άριστη εκτός από ένα λάθος λόγω βιασύνης και επειδή  καλούσαν σπάνια τον καθηγητή για βοήθεια.

4   4.  Αρκετά ζευγάρια μαθητών δεν κατάφεραν να τελειώσουν την εργασία τους και παρόλο που υποσχέθηκαν ότι θα μπουν στο Blog του καθηγητή να συνεχίσουν από το σπίτι τους, δεν το έκαναν. Έκπληξη για τον καθηγητή: ένα ζευγάρι «μέτριων» και ένα «κακών» μαθητών που προχώρησαν αρκετά καλά στην εργασία τους (καλούσαν, βέβαια, πολύ συχνά τον καθηγητή για βοήθεια).

5   5.  Ο καθηγητής χρειάστηκε επιπλέον χρόνο στην ολομέλεια για να διασφαλίσει το γεγονός ότι όλοι οι μαθητές έχουν καταγράψει τις απαραίτητες πληροφορίες για την ανάλυση του ποιήματος,  το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην εξεταστέα ύλη του Ιουνίου.

6